روساي جمهوري آمريكا رابطه ويژه‌اي با كنگره دارند و به همين‌خاطر نمي‌توان به‌طور كلي اين جمع‌بندي را كرد كه چون جمهوريخواهان كنگره را در اختيار گرفته‌اند الزاماً دست اوباما بسته‌تر خواهد بود. مسئله مهم اين است كه كاخ سفيد رابطه خوبي با چند سناتور كليدي چه دمكرات چه جمهوريخواه داشته باشد. مسلماً در يك سري موارد ازجمله مذاكرات هسته‌اي با ايران كنگره جديد قصد دارد نقش‌آفريني بيشتري داشته باشد اما هنوز زود است كه در اين رابطه قضاوت كرد. نكته مهم اين است كه تا ژانويه كنگره جديد فعاليت خود را شروع نمي‌كند.
مسئله ديگر اين است كه در 2سال آخر مخصوصاً در دوره دوم رياست‌جمهوري، روساي جمهور آمريكا به‌طور معمول با نداشتن نگراني براي انتخابات، دست بازتري در سياست‌هاي خود دارند. بيل كلينتون در 2سال آخر رياست‌جمهوريش بود كه به مسئله فلسطين توجه كرد يا ريگان در مقطعي مشابه بود كه روابط بهتري با شوروي سابق برقرار كرد. روساي جمهور آمريكا در 2سال آخر دوره دوم خود اصطلاحاً به فكر ميراث رياست‌جمهوري خود و آنچه در كنار نامشان باقي مي‌ماند هستند.
بعيد نيست كه اوباما براي همين به‌اصطلاح ميراث خود تلاش كند كه مذاكرات با ايران را بهتر پيش ببرد يا وضعيت عراق را بهتر كند. همينطور ممكن است اوباما فعاليت‌هاي جان كري درباره فلسطين را گسترش دهد. هر چند درباره مسئله فلسطين هم بعيد است در 2سال باقي‌مانده تغيير مهمي ايجاد شود. سياست خارجي آمريكا نسبت به اعراب و اسرائيل به‌خاطر مسائل ساختاري و فشار گروه‌هاي لابي محدوديت‌هاي زيادي دارد. انتقادي كه جمهوريخواهان از اوباما داشته‌اند اين است كه چرا سياست‌هاي او نظامي‌تر و امنيتي‌تر نبوده است. در زمان حملات به ليبي در جريان انقلاب اين كشور اوباما مشهور به سياست رهبري از پشت پرده شد.
اين سياست اصلي كاخ سفيد در 3-2سال اخير بوده و آمريكا از پشت پرده نقش هماهنگ‌كننده را با فرستادن كشورهاي ديگر به خط اول داشته است. جمهوريخواهان اما طرفدار سياستي نزديك‌تر به جورج بوش هستند كه آمريكا نقش نظامي و محوريت بيشتري داشته باشد. اوباما شايد در وضعيت كنوني و پيروزي جمهوريخواهان در سنا، گفتار و حرف‌هايش در سياست خارجي كمي تندتر شود اما ماهيت اساسي و بنيادين سياست خارجي وي تغيير نخواهد كرد. بيشتر از سياست خارجي، جمهوريخواهان در مسائل داخلي اوباما را تحت فشار قرار خواهند داد. در مواضع سياست خارجي به‌صورت سنتي رئيس‌جمهور آمريكا نسبت به كنگره پرقدرت‌تر است.
- استاد دانشگاه جورج تاون قطر
نظر شما